گزارش غربي‌ها از نقش شمخاني در مهار تندروها
درحالي که درگيري‌هاي منطقه اي در عراق و سوريه شدت مي‌يابد و مذاکرات هسته‌اي همچنان ادامه دارد، شخصيتي جذاب در دولت ايران در حال جلب توجهات به خود است. اين مسئول، علي شمخاني نام دارد که دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران است و نقش ويژه‌اي در کناره‌گيري نوري مالکي از نخست‌وزيري عراق ايفا کرد.
از علي شمخاني تصاوير گوناگوني در ذهن همگان نقش بسته است. از يک سو وي را به عنوان يکي از فرماندهان دوران هشت سال جنگ تحميلي به خاطر مي‌آوريم و از سوي ديگر تصوير وي در فرماندهي نيروي دريايي ارتش و ستاد مشترک نيروي دريايي سپاه و ارتش به ياد مي‌آيد. چند سالي وي را در قامت وزير دفاع ديده‌ايم و در عين حال او را در قامت يک کانديداي انتخابات رياست جمهوري به ياد مي‌آوريم. وي از 19 شهريور ماه سال گذشته نيز از سوي حجت‌الاسلام حسن روحاني – رئيس‌جمهور – به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي انتخاب شد و از آن زمان نقش قابل توجهي به ويژه در روابط خارجي با کشورهاي منطقه و عربي داشته است.
به نوشته ابتکار، روزنامه واشنگتن‌پست، اخيرا در مقاله‌اي وي را ستاره در حال درخشش سياسي ايران و شخصيتي جذاب که در حال جلب توجهات به خود است، توصيف کرد. اين روزنامه شمخاني را برگ برنده روحاني براي آرام کردن تندروها در جريان مذاکرات هسته‌اي مي‌داند و وي را ستاره ايران در جهان عرب خوانده است.
ديويد ايگنيشس در واشنگتن پست نوشت: درحالي که درگيري‌هاي منطقه اي در عراق و سوريه شدت مي‌يابد و مذاکرات هسته‌اي همچنان ادامه دارد، شخصيتي جذاب در دولت ايران در حال جلب توجهات به خود است. وي اضافه مي‌کند: اين مسئول، علي شمخاني نام دارد که دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران است و نقش ويژه‌اي در کناره‌گيري نوري مالکي از نخست‌وزيري عراق ايفا کرد. اين روزنامه يادآور مي‌شود که «در مصاحبه‌هاي چندين هفته گذشته، مسئولان عراقي، ايراني، لبناني، اروپايي و آمريکا شمخاني را به عنوان بازيگر در حال ظهور سياسي منطقه توصيف کرده‌اند»
مقاله واشنگتن‌پست به نقل از حسين موسويان، مذاکره‌کننده سابق هسته‌اي ايران که هم اکنون در دانشگاه پرينستون مشغول تدريس است، مي‌نويسد: او مردي است در ميانه با روابط نزديک با حسن روحاني، رئيس جمهور و مقام معظم رهبري. به گفته موسويان، شمخاني مي‌تواند نقشي موثر در مديريت بحران در جهان عرب ايفا کند. چرا که او از منطقه‌اي از جنوب ايران مي‌آيد که عرب‌زبان است.ايگنيشس در ادامه مقاله خود مي‌نويسد: توازن سياسي در تهران در حين مذاکرات هسته‌اي بسيار حائز اهميت است. حضور شمخاني قابل توجه است، چرا که او مي‌تواند اختلاف بين اردوگاه تندروها و ميانه‌روها را پر کند.وي در مقاله خود از يک مقام اروپايي نقل مي‌کند که «شمخاني واسطه خوبي بين اصحاب قدرت در ايران است.»به گفته روزنامه واشنگتن‌پست يک مقام آمريکايي نيز که تحولات ايران را به طور دقيق رصد مي‌کند، بر اين باور است که از تابستان امسال، شمخاني نقش برجسته‌تري در سياست منطقه‌اي ايران به خصوص سياست ايران در عراق بر عهده گرفته است. نقشي که تا پيش از اين بر عهده سپاه و سردار قاسم سليماني بود. او مي‌گويد: ستاره شمخاني در حال درخشش است. البته اين به معني کمرنگ شدن نقش سردار قاسم سليماني و فعاليت‌هاي سپاه قدس نيست.
نقش شمخاني در بحران عراق
نقش شمخاني در کناره‌گيري مالکي از قدرت موضوعي است که دو مقام عراقي نيز آن را تاييد مي‌کنند. آنها مي‌گويند ايرانيان در ماه جولاي به نجف سفر کردند و با آيت‌الله سيستاني، رهبر شيعيان عراق ملاقات کردند. پيام آيت‌الله سيستاني نيز اين بود که اکنون زمان کناره‌گيري مالکي است. در نهايت نيز حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق شد که هم ايران و هم ايالات متحده نظر مساعدي نسبت به او دارند.شمخاني پس از نقش‌آفريني در حل بحران سياسي عراق، در اظهارنظرهاي مختلفي از جمله در همايش سالان سفرا و روساي نمايندگي‌هاي خارجي جمهوري اسلامي ايران در اين باره گفت: جمهوري اسلامي ايران از روند قانوني طي شده درخصوص انتخاب نخست‌وزير جديد عراق حمايت مي‌کند.تبريک ويژه وي براي انتخاب حيدر العبادي به عنوان نخست‌وزير عراق نيز نشانه ديگري از نقش پررنگ شمخاني در تحولات عراق قلمداد مي‌شود.
يک چهره جديد در سياست منطقه‌اي ايران
حضور شمخاني در سياست خارجي ايران به ويژه نقش‌آفريني در روابط ايران و کشورهاي عربي يا مديريت بحران در کشورهاي منطقه رويدادي تازه نيست. شمخاني چند سال پيش از اين به دليل نقش برجسته‌اي که در طراحي و اجراي سياست تنش‌زدائي و توسعه روابط با کشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس به عهده داشت، بالاترين نشان دولتي (مدال عبدالعزيز) را از پادشاه عربستان سعودي دريافت کرد.نقش‌آفريني امروز وي نيز محدود به بحران عراق نبود. وي مهرماه امسال به سوريه و لبنان نيز سفر کرد. شمخاني در سوريه و در ديدار با بشار اسد، رئيس‌جمهور اين کشور درباره حمايت ايران از اين کشور در برابر تروريسم و مقابله با نيروهاي تندرو از جمله داعش خبر داد.
حضور وي در لبنان اما خبرسازتر بود. در اين سفر شمخاني ايده حمايت ايران از ارتش لبنان را مطرح کرد. وي در اين سفر تاکيد کرد: کمک به ارتش لبنان براي مقابله با تروريسم به شکل کمک منطقه‌اي است و هيچ هدف اقتصادي پشت اين موضوع نيست.وي در ديدار سمير مقبل، معاون نخست‌وزير و وزير دفاع لبنان گفت: جمهوري اسلامي ايران در کنار آمادگي براي کمک‌هاي تسليحاتي به ارتش لبنان، آماده انتقال تجربيات خود براي ارتقاء امنيت در لبنان و منطقه و مبارزه با جريان‌هاي تروريستي است.هرچند مقامات لبنان تلويحا مدعي شدند اين کمک را نمي‌پذيرند، آمريکا به عنوان يکي از مهمترين تامين‌کنندگان تسليحات و تجهيزات نظامي ارتش لبنان به اين موضوع واکنش نشان داد.
در مقابل واکنش آمريکا بود که مقامات لبناني اعلام کردند با توجه به نياز اين کشور به تجهيزات مدرن نظامي و ارتقاء توان عملياتي ارتش، ممکن است از کمک ايران بهره گيرند. به دنبال اين اظهارات، شمخاني خبر داد که بخشي از تجهيزات نظامي، کمک و هديه ايران به لبنان خواهد بود و بدون هيچ تاخير يا بازنگري براي اين کشور ارسال خواهد شد.در دو هفته اخير نيز علي شمخاني به مذاکره با طرف‌هاي روس پرداخته است. موضوع مبارزه با تروريسم در منطقه، امنيت درياي خزر و ارتقاي همکاري‌هاي امنيتي بين‌المللي از جمله مهمترين مذاکرات شمخاني با مقامات روسيه بوده است.وي روز چهارشنبه نيز با يان الياسون، قائم‌مقام دبيرکل سازمان ملل متحد ديدار کرد و در اين ديدار درباره موضوع تروريسم، امنيت بين‌الملل و حتي پرونده هسته‌اي ايران سخن گفت.
به نظر مي‌رسد علي شمخاني به عنوان نماينده مقام معظم رهبري در شوراي عالي امنيت ملي، انتخاب به دبيري اين شورا از سوي حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس دولت يازدهم، سابقه حضور در سمت‌هاي فرماندهي سپاه و ارتش و در نهايت سابقه حضور در کابينه‌هاي سيد محمد خاتمي، چهره‌اي مورد قبول از سوي چهره‌ها و گروه‌هاي مختلف سياسي در ايران باشد. شمخاني اکنون وزنه مهمي در تنظيم سياست داخلي و خارجي ايران به شمار مي‌رود و از يک سو نقش پل ارتباطي ايران با کشورهاي منطقه و عربي را بازي مي‌کند و از سوي ديگر پل ارتباط ميان گروه‌هاي موثر در سياست داخلي و خارجي ايران است. وي مي‌تواند با حفظ روند خود، مردي «چنين در ميانه ميدان» باشد که ايران آنش آرزوست.
به نوشته ابتکار، روزنامه واشنگتن‌پست، اخيرا در مقاله‌اي وي را ستاره در حال درخشش سياسي ايران و شخصيتي جذاب که در حال جلب توجهات به خود است، توصيف کرد. اين روزنامه شمخاني را برگ برنده روحاني براي آرام کردن تندروها در جريان مذاکرات هسته‌اي مي‌داند و وي را ستاره ايران در جهان عرب خوانده است.
ديويد ايگنيشس در واشنگتن پست نوشت: درحالي که درگيري‌هاي منطقه اي در عراق و سوريه شدت مي‌يابد و مذاکرات هسته‌اي همچنان ادامه دارد، شخصيتي جذاب در دولت ايران در حال جلب توجهات به خود است. وي اضافه مي‌کند: اين مسئول، علي شمخاني نام دارد که دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران است و نقش ويژه‌اي در کناره‌گيري نوري مالکي از نخست‌وزيري عراق ايفا کرد. اين روزنامه يادآور مي‌شود که «در مصاحبه‌هاي چندين هفته گذشته، مسئولان عراقي، ايراني، لبناني، اروپايي و آمريکا شمخاني را به عنوان بازيگر در حال ظهور سياسي منطقه توصيف کرده‌اند»
مقاله واشنگتن‌پست به نقل از حسين موسويان، مذاکره‌کننده سابق هسته‌اي ايران که هم اکنون در دانشگاه پرينستون مشغول تدريس است، مي‌نويسد: او مردي است در ميانه با روابط نزديک با حسن روحاني، رئيس جمهور و مقام معظم رهبري. به گفته موسويان، شمخاني مي‌تواند نقشي موثر در مديريت بحران در جهان عرب ايفا کند. چرا که او از منطقه‌اي از جنوب ايران مي‌آيد که عرب‌زبان است.ايگنيشس در ادامه مقاله خود مي‌نويسد: توازن سياسي در تهران در حين مذاکرات هسته‌اي بسيار حائز اهميت است. حضور شمخاني قابل توجه است، چرا که او مي‌تواند اختلاف بين اردوگاه تندروها و ميانه‌روها را پر کند.وي در مقاله خود از يک مقام اروپايي نقل مي‌کند که «شمخاني واسطه خوبي بين اصحاب قدرت در ايران است.»به گفته روزنامه واشنگتن‌پست يک مقام آمريکايي نيز که تحولات ايران را به طور دقيق رصد مي‌کند، بر اين باور است که از تابستان امسال، شمخاني نقش برجسته‌تري در سياست منطقه‌اي ايران به خصوص سياست ايران در عراق بر عهده گرفته است. نقشي که تا پيش از اين بر عهده سپاه و سردار قاسم سليماني بود. او مي‌گويد: ستاره شمخاني در حال درخشش است. البته اين به معني کمرنگ شدن نقش سردار قاسم سليماني و فعاليت‌هاي سپاه قدس نيست.
نقش شمخاني در بحران عراق
نقش شمخاني در کناره‌گيري مالکي از قدرت موضوعي است که دو مقام عراقي نيز آن را تاييد مي‌کنند. آنها مي‌گويند ايرانيان در ماه جولاي به نجف سفر کردند و با آيت‌الله سيستاني، رهبر شيعيان عراق ملاقات کردند. پيام آيت‌الله سيستاني نيز اين بود که اکنون زمان کناره‌گيري مالکي است. در نهايت نيز حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق شد که هم ايران و هم ايالات متحده نظر مساعدي نسبت به او دارند.شمخاني پس از نقش‌آفريني در حل بحران سياسي عراق، در اظهارنظرهاي مختلفي از جمله در همايش سالان سفرا و روساي نمايندگي‌هاي خارجي جمهوري اسلامي ايران در اين باره گفت: جمهوري اسلامي ايران از روند قانوني طي شده درخصوص انتخاب نخست‌وزير جديد عراق حمايت مي‌کند.تبريک ويژه وي براي انتخاب حيدر العبادي به عنوان نخست‌وزير عراق نيز نشانه ديگري از نقش پررنگ شمخاني در تحولات عراق قلمداد مي‌شود.
يک چهره جديد در سياست منطقه‌اي ايران
حضور شمخاني در سياست خارجي ايران به ويژه نقش‌آفريني در روابط ايران و کشورهاي عربي يا مديريت بحران در کشورهاي منطقه رويدادي تازه نيست. شمخاني چند سال پيش از اين به دليل نقش برجسته‌اي که در طراحي و اجراي سياست تنش‌زدائي و توسعه روابط با کشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس به عهده داشت، بالاترين نشان دولتي (مدال عبدالعزيز) را از پادشاه عربستان سعودي دريافت کرد.نقش‌آفريني امروز وي نيز محدود به بحران عراق نبود. وي مهرماه امسال به سوريه و لبنان نيز سفر کرد. شمخاني در سوريه و در ديدار با بشار اسد، رئيس‌جمهور اين کشور درباره حمايت ايران از اين کشور در برابر تروريسم و مقابله با نيروهاي تندرو از جمله داعش خبر داد.
حضور وي در لبنان اما خبرسازتر بود. در اين سفر شمخاني ايده حمايت ايران از ارتش لبنان را مطرح کرد. وي در اين سفر تاکيد کرد: کمک به ارتش لبنان براي مقابله با تروريسم به شکل کمک منطقه‌اي است و هيچ هدف اقتصادي پشت اين موضوع نيست.وي در ديدار سمير مقبل، معاون نخست‌وزير و وزير دفاع لبنان گفت: جمهوري اسلامي ايران در کنار آمادگي براي کمک‌هاي تسليحاتي به ارتش لبنان، آماده انتقال تجربيات خود براي ارتقاء امنيت در لبنان و منطقه و مبارزه با جريان‌هاي تروريستي است.هرچند مقامات لبنان تلويحا مدعي شدند اين کمک را نمي‌پذيرند، آمريکا به عنوان يکي از مهمترين تامين‌کنندگان تسليحات و تجهيزات نظامي ارتش لبنان به اين موضوع واکنش نشان داد.
در مقابل واکنش آمريکا بود که مقامات لبناني اعلام کردند با توجه به نياز اين کشور به تجهيزات مدرن نظامي و ارتقاء توان عملياتي ارتش، ممکن است از کمک ايران بهره گيرند. به دنبال اين اظهارات، شمخاني خبر داد که بخشي از تجهيزات نظامي، کمک و هديه ايران به لبنان خواهد بود و بدون هيچ تاخير يا بازنگري براي اين کشور ارسال خواهد شد.در دو هفته اخير نيز علي شمخاني به مذاکره با طرف‌هاي روس پرداخته است. موضوع مبارزه با تروريسم در منطقه، امنيت درياي خزر و ارتقاي همکاري‌هاي امنيتي بين‌المللي از جمله مهمترين مذاکرات شمخاني با مقامات روسيه بوده است.وي روز چهارشنبه نيز با يان الياسون، قائم‌مقام دبيرکل سازمان ملل متحد ديدار کرد و در اين ديدار درباره موضوع تروريسم، امنيت بين‌الملل و حتي پرونده هسته‌اي ايران سخن گفت.
به نظر مي‌رسد علي شمخاني به عنوان نماينده مقام معظم رهبري در شوراي عالي امنيت ملي، انتخاب به دبيري اين شورا از سوي حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس دولت يازدهم، سابقه حضور در سمت‌هاي فرماندهي سپاه و ارتش و در نهايت سابقه حضور در کابينه‌هاي سيد محمد خاتمي، چهره‌اي مورد قبول از سوي چهره‌ها و گروه‌هاي مختلف سياسي در ايران باشد. شمخاني اکنون وزنه مهمي در تنظيم سياست داخلي و خارجي ايران به شمار مي‌رود و از يک سو نقش پل ارتباطي ايران با کشورهاي منطقه و عربي را بازي مي‌کند و از سوي ديگر پل ارتباط ميان گروه‌هاي موثر در سياست داخلي و خارجي ايران است. وي مي‌تواند با حفظ روند خود، مردي «چنين در ميانه ميدان» باشد که ايران آنش آرزوست.
